Chính sách công là một trong những
công cụ mà Nhà nước dùng để quản lý kinh tế - xã hội một cách hiệu quả, không
những thế chính sách công còn được coi là công cụ nền tảng định hướng cho các
công cụ quản lý khác. Tuy nhiên, để làm chủ và sử dụng chính sách như thế nào
cho có hiệu quả lại là một vấn đề đang được quan tâm nghiên cứu. Phạm trù chính
sách công còn khá mới mẻ và khoa học này mới được tập trung nghiên cứu trong
vài ba thập kỷ gần đây. Đặc biệt ở nước ta chính sách công còn thực sự mới mẻ,
chúng ta cần nghiên cứu, tìm hiểu và vận dụng nó vào quản lý mọi mặt của đời sống
xã hội.
Kiến thức cần có đối với chúng ta- những
nhà nhà quản lý nhà nước trong tương lai, việc tìm hiểu về vai trò của chính
sách công là hết sức quan trọng, khi hiểu được đúng đắn và đầy đủ vai trò quan
trọng của nó và biết cách thực hiện nó vào thực tiễn đời sống sẽ đem lại hiệu
quả rất lớn về ổn định và phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Trong Chương
trình đào tạo hệ cử nhân quản lý nhà nước, những bạn không học chuyên ngành
Chính sách công chỉ được tiếp cận và làm quen với chính sách công qua môn học
Phân tích chính sách công, vì vậy mà chưa có cơ hội được tìm hiểu sâu về chính
sách công. Với mong muốn là củng cố lại kiến thức về phân tích chính sách công,
cũng như giúp các bạn hiểu kỹ hơn về nghề chính sách, vai trò của chính sách
công trong quản lý kinh tế, xã hội …. , nhận thức một vấn đề chính sách công cần
giải quyết, phải làm thế nào đưa ra được một chính sách đúng đắn để giải quyết
vấn đề chính sách đó, cách thức để thực thi trong thực tiễn và đánh giá một
chính sách….. trong mỗi kỳ, mình sẽ đề cập tới một số vấn đề theo hệ thống tìm
hiểu về chính sách công.
BÀI I: NHẬN THỨC VỀ CHÍNH SÁCH CÔNG
VÀ
NGHỀ PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH
1. Nhận thức về chính sách công
Nhà nước là chủ thể đại diện cho quyền
lục và nhân dân, ban hành chính sách công để mưu cầu lợi ích cho xã hội. Hoạt động
của nhà nước không chỉ tác động đến một bộ phận. một khu vực dân cư mà tác động
rộng khắp đến mọi đối tượng trên phạm vi quốc gia. Tác động của nhà nước có thể
mang tính chính trị, kinh tế hay kỹ thuật được lồng ghép vào các cơ chế quản
lý, điều hành thống nhất. Đồng thời trong những điều kiện phát triển khác nhau,
chức năng – nhiệm vụ của nhà nước cũng có những thay đổi một cách thích hợp, vì
thế mà quan niệm về chính sách công cũng được tiếp cận một cách khác nhau:
Có
người cho rằng, chính sách ông trước hết phải hướng tới phục vụ số đông trong
xã hội dù là trực tiếp hay gián tiếp, hứ không thể hướng tới một cá nhân nào.
Có
ý kiến thiên về tính kinh tế cảu các hoạt động Nhà nước nên học cho rằng chính
sách công là kết quả hành động mà nhà nước hướng tới, chứ không phải là những dự
kiến, là những lời nói khôn đi dôi với việc làm, không đi vào cuộc sống.
Theo
một số quan niệm của các nhà khoa học lớn:
+ Theo Thomas Dye: Ông cho rằng “Chính sách công là
bất kỳ những gì mà Nhà nước lựa chọn làm hoặc không nên làm”.
- Chủ thể ban hành chính sách là Nhà
nước;
- Là một sự lựa chọn của nhà nước để
thực hiện một đường lối hành động nào đó;
- Nhà nước có thể lựa chọn là không
làm gì để duy trì một hiện trạng nào đó đang theo hướng tích cực hoặc phù hợp với
đường lối của nhà nước.
+ Theo Williams Senkins: “Chính
sách công là một tập hợp các quyết định có liên quan với nhau được ban hành bởi
một nhà hoạt động chính trị hoặc một nhóm các nhà hoạt động liên quan đến việc
lựa chọn các mục tiêu và các phương tiện để đạt được mục tiêu trong một tình huống
cụ thể thuộc thẩm quyền của họ”.
- Đó là một tập hợp các quyết định;
- Mang tính định hướng mục tiêu;
- Thuộc phạm vi thẩm quyền của họ.
+ Theo James Andrerson: “Chính
sách công là một đường lối hành động có mục đích, được ban hành bởi một nhà hoạt
động hoặc một nhóm các nhà hoạt động để giải quyết một vấn đề phát sinh hay một
vấn đề quan tâm”.
- Sự tồn tại của một vấn đề phát sinh
hay một vấn đề cần quan tâm đòi hỏi phải hành động.
Theo quan niệm của Việt Nam về chính
sách công: “Chính sách công là một tập hợp
các quyết định có liên quan với nhau do Nhà nước ban hành bao gồm mục tiêu và
các cách thức để giải quyết một vấn đề công nhằm thúc đẩy xã hội theo định hướng
xã hội chủ nghĩa”.
2. Nghề phân tích chính sách
Các nước phát triển đã chú trọng về vấn
đề phân tích chính sách cũng như nghề chính sách từ rất lâu so với nước ta. Ở
các nước này, chính sách công cũng như chính sách tư đã thức sự phát triển và vận
dụng một cách hiệu quả trong quản lý cũng như phát triển kinh tế xã hội. Nhưng
với nước ta, nó còn thực sự mới mẻ, ít người có thể biết đến và hiểu rõ được
khái niệm chính sách và chính sách công. Vì vậy mà nghề chính sách cũng thực sự
còn rất mới.
Trước kia thường do các nhà kinh tế học,
chính trị học, hành chính học, tài chính đảm nhiệm. Đó là các hoạt động kéo
theo trong quản lý nhà nước, thường thống nhất với hoạt động quản lý nhà nước.
Được đan xen, trộn lẫn với công tác hoạch định, chỉ đạo, điều hành, kiểm tra,
giám sát.
Hiện nay, phân thích chính sách đang
dần trở thành một nghề, đó là nghề phân tích và tư vấn chính sách. Chuyên gia
phân thích có thể làm trong các cơ quan sau:
- Các cơ quan nhà nước;
- Công ty tư vấn;
- Viện nghiên cứu về chính sách;
- các hiệp hội, các tổ chức chính trị
-xã hội;
- Các tập đoàn kinh tế;
- Các tổ chức phi lợi nhuận;
- Các cơ quan, tổ chức khác.
Nhiều người cho rằng, việc học chính
sách công sau này chỉ có cơ hội làm việc trong các cơ quan nhà nước, và khó có
thể tìm kiếm được việc làm. Nhưng các bạn không biết rằng: Trong các cơ quan
nhà nước, nghề chính sách có thể làm việc ở hầu hết mọi lĩnh vực, mọi cấp từ
trung ương đến địa phương. Trong các cơ quan có thẩm quyền ban hành chính sách,
đến các cơ quan tham mưu, tư vấn, hoạch định và thưc thi chính sách trong thực
tiễn của đời sống xã hội.
Không chỉ làm việc trong khu vực
công, mà “nghề” chính sách còn có cơ hội rất rộng mở ở khu vực tư nhân. Làm việc
trong các tổ chức kinh tế, tập đoàn công ty lớn, các tổ chức phi chính phủ mà
có khả năng thu nhập rất cao. Tại các công ty, doanh nghiệp sản suất, kinh doanh
thương mại, họ rất cần một người am hiểu về vấn đề thị trường, có tầm nhìn rộng,
khả năng dự đoán trong tương lai để có thể đưa ra các chính sách phát triển cho
công ty một cách phù hợp trong tương lai. Trong các tổ chức phi chính phủ, những
người làm công tác chính sách có thể đưa ra các hướng hoạt động để gây quỹ, các
chính sách ngoại giao và đưa ra các kế hoạch để thực hiện các hoạt động từ thiện
một cách hiệu quả nhất.
Nguyễn Thế Hiệp - Nhóm
7 (Thiên hà)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét